ΓΕΡΣΗ Είσαι το κόκκινο στο αίμα μου - Αργυρώ Μαργαρίτη

Γράφει ο Γιάννης Ζαραμπούκας.

Είναι φορές που η ανάγνωση ενός βιβλίου γίνεται η αφορμή για να απελευθερωθούν από το μπαούλο της μνήμης -σαν καλοδιπλωμένα κεντίδια- οι αναμνήσεις. Αναμνήσεις όμορφες και φωτεινές, που πλημμυρίζουν τις αισθήσεις με χρώματα έντονα, με ζωηρές μουσικές και ντελικάτες μυρουδιές. Τι κι αν στην πραγματικότητα η νοσταλγική αυτή αίσθηση που σου ξυπνά ένα βιβλίο είναι «πλασματική», μιας κι είναι αδύνατον να διαβάζεις για μια εποχή περασμένη, μια εποχή που πέρασε αφήνοντας ανεξίτηλες πληγές, που πότε-πότε ανοίγουν κι αιμορραγούν ξανά, δίχως να την έζησες, σαν να την έχεις όμως ζήσει!

Κι όμως, διαβάζοντας την «Γέρση» της κ. Αργυρώς Μαργαρίτη αισθάνθηκα ακριβώς αυτό! Από τις πρώτες κιόλας σελίδες του βιβλίου η θαλπωρή που αναδύεται γενναιόδωρα τόσο μέσα από τη λυρικότητα των λέξεων που χρησιμοποιεί η συγγραφέας, όσο κι απ’ το προσιτό και ζεστό της ύφος, σε τυλίγει, δημιουργώντας γύρω σου ένα μεταξένιο κουκούλι. Ένα κουκούλι απαλό, που αγκαλιάζει τρυφερά την αναγνωστική σου υπόσταση, ένα κουκούλι που ουσιαστικά σε παγιδεύει και λειτουργώντας ως χρονομηχανή σε μεταφέρει, δίχως να το αντιληφθείς, πίσω στο χρόνο και συγκεκριμένα στο κατώφλι του εικοστού αιώνα, στα παράλια της αρχαίας Ιωνίας, σε μια πόλη στολίδι, που με το πέρασμα των χρόνων έλαβε μυθικές διαστάσεις, τη Σμύρνη!
​
Γεννιέσαι μαζί με τη Γέρση, την κεντρική ηρωίδα του βιβλίου, μέσα στο πυκνό σκοτάδι που υφαίνει ο βαρύς ίσκιος ενός μυστικού, που πέφτει δίχως να γίνει αντιληπτός στο αρχοντικό του Λάζαρου Πασαλή, του πατέρα της. Ζεις στο πλάι της για χρόνια, συντροφεύοντας τη Γέρση σε κάθε στιγμή. Σηκώνεις μαζί της το φορτίο των σκέψεων, που την ταλανίζουν. Γεύεσαι σε βαθμό απόλυτο κάθε συναίσθημα που γεννάται στη δική της καρδιά. Βιώνεις στη σάρκα σου όλα εκείνα τα γεγονότα που ρυτιδώνουν την ήρεμη καθημερινότητα της!

Η Γέρση, λοιπόν, κόρη ενός πλούσιου εμπόρου, του Λάζαρου Πασαλή, όπως ήδη αναφέρθηκε, ανατρέφεται μέσα στα πούπουλα, μέσα σε ένα περιβάλλον υπερπροστατευτικό, όπου κάθε επιθυμία της αποτελεί διαταγή για το υπηρετικό προσωπικό, το οποίο τρέχει διαρκώς για να ικανοποιήσει ακόμα και την πιο παράλογη επιθυμία της! Για τους οικείους της και ειδικότερα για τον πατέρα της, η Γέρση αποτελεί ένα σπάνιο, πολύτιμο κι εύθραυστο λουλούδι! Ένα λουλούδι που μεγαλώνοντας ανοίγει τα όμορφα πέταλα του και σκορπά ασυνείδητα ίσως, το μεθυστικό του άρωμα. Άρωμα που σαγηνεύει και αιχμαλωτίζει ισόβια όποιον βαθιά και δίχως σύνεση το εισπνεύσει. . .

Η Γέρση θα μετατραπεί σε ένα πλάσμα απόλυτο, κάπως στρυφνό και ιδιαίτερα εσωστρεφές, που βιώνει τη μοναξιά ανάμεσα σε ένα πλήθος ετερόκλητων ανθρώπων μέχρι τη στιγμή εκείνη που θα εμφανιστεί τυχαία στη ζωή της ο ελληνικής καταγωγής και ιδιοκτήτης αδαμαντωρυχείων στο μακρινό Γιοχάνεσμπουργκ Γιώργης Καρδάμογλου! Η γνωριμία τους αυτή, θα σταθεί η αφορμή για να ανθίσει ανάμεσα τους ένα ανομολόγητο, αλλά κι αμοιβαίο ερωτικό αίσθημα. Στα δίχτυα ωστόσο της Γέρσης θα “μπλεχτεί” και ο Σελίμ, καρδιακός φίλος του Γιώργη, στα σωθικά του οποίου θα ξυπνήσει ένα άκρατο και καταστροφικό πάθος! Το ερωτικό αυτό τρίγωνο που θα γεννηθεί ερήμην τους, θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην πορεία της ζωής τους!

Η συγγραφέας κ. Αργυρώ Μαργαρίτη χαράσσει με την συγγραφική της πένα τον κορμό της ελληνικής ιστορίας και τοποθετεί στο άνοιγμα του, τους ήρωες γέννημα τις φαντασίας της. Ήρωες απτοί, καθημερινοί, η ζωή των οποίων κινείται σε δρόμους παράλληλους με αυτούς των ιστορικών γεγονότων της εποχής. Συγκεκριμένα, η συγγραφέας αναφέρεται λεπτομερώς στα χρόνια εκείνα λίγο πριν από την μικρασιατική καταστροφή, που αποτέλεσαν την αυλαία του ελληνοτουρκικού πολέμου. Δίχως να δημιουργεί τροχοπέδες στην ροή του μυθιστορήματος και κατά συνέπεια αισθήματα αναγνωστικής κούρασης, η κ. Μαργαρίτη κεντά πάνω στο φόντο της ελληνικής ιστορίας ανθρώπους και γεγονότα, εικόνες και συναισθήματα, καλλιεργεί σκέψεις και πυροδοτεί τον αναγνωστικό προβληματισμό!

Το συγκεκριμένο μυθιστόρημα εκτός από ένα μεθυστικό και νοσταλγικό παραμύθι που αναφέρεται στις χαμένες κι αλησμόνητες πατρίδες μας και ταυτόχρονα υμνεί τον θεό Έρωτα, που εμφανίζεται αναπάντεχα στις ανθρώπινες ζωές και τις σαρώνει, θα το χαρακτήριζα κι ως μία σημαντική λαογραφική σπουδή! Κι αυτό γιατί, η κυρία Μαργαρίτη μέσα από την αφήγηση γεγονότων που αφορούν την καθημερινότητα της κεντρικής ηρωίδας του βιβλίου, της Γέρσης, αλλά και των υπολοίπων δευτερευόντων προσώπων που πλαισιώνουν την κύρια μυθιστορηματική πλοκή, μας τροφοδοτεί με "κυμπάρικες" ποσότητες πληροφοριών, που σχετίζονται με την καθημερινότητα των ανθρώπων, ανθρώπων φτωχών μα και πλούσιων, υπηρετών κι αρχόντων της εποχής εκείνης, και ειδικότερα μας γνωστοποιεί πληροφορίες για τα ήθη, τα έθιμα, τις παραδόσεις, τις συνήθειες και τις δοξασίες που επικρατούσαν τότε. 

Γίνεται αντιληπτό πως μέσα απ' τις σελίδες του βιβλίου, περνούν πολλοί και διαφορετικοί μεταξύ τους άνθρωποι. Άνθρωποι πλούσιοι σε ετερόκλητα στοιχεία, που πηγάζουν τόσο από τις ρίζες τους, όσο και από την κοινωνικό-οικονομική τους κατάσταση, γεγονός που συνθέτει γοητευτικές αντιθέσεις, οι οποίες προσδίδουν στο περιεχόμενο του μυθιστορήματος επιπρόσθετο αναγνωστικό ενδιαφέρον! Οι αντιθέσεις αυτές αποτελούν την αφορμή για να έλθει ο αναγνώστης αντιμέτωπος με εκ διαμέτρου αντίθετους τρόπους σκέψης και ζωής κι έτσι να υφάνει μία σφαιρικότερη εικόνα για τη ζωή και τα ιστορικά γεγονότα, που έλαβαν χώρα στις αρχές του 20ου αιώνα. 

Τέλος, μεγάλο ενδιαφέρον σε αυτό το μυθιστόρημα παρουσιάσει κι ο ευδιάκριτος συμβολικός χαρακτήρας της κεντρικής ιστορίας του βιβλίου. Η Γέρση μία γυναίκα απαράμιλλου κάλους κι αρκετά φιλάρεσκη, που μαγεύει με τα λούσα και την  ομορφιά της τον ανδρικό πληθυσμό, και ειδικότερα δυο άντρες, τον Γιώργη και τον Σελίμ. Έναν Έλληνα εφοπλιστή κι έναν Τούρκο φανατικό οπαδό του Κεμάλ, αντίστοιχα! Η Σμύρνη, μία πόλη στολίδι της Μεσογείου! Μία πόλη κάτω απ' τον θόλο της οποίας ζούσαν αρμονικά τόσες ανθρώπινες φυλές, μία πόλη όπου τομείς όπως η οικονομία, η πνευματικότητα, η εκπαίδευση κι η δημοσιογραφία βίωναν τεράστια άνθιση! Μία πόλη που αποτέλεσε το «μήλο της έριδος» για την ελληνική και τουρκική φυλή! Μία πόλη που περνούσε τις μέρες της αμέριμνη μπροστά στον καθρέφτη θαυμάζοντας αυτάρεσκα τα "κάλλη" της, σαν ένας άλλος εγκλωβισμένος -στο να θαυμάζει τη σωματική του διάπλαση- Νάρκισσος στις όχθες του ποταμού, αψηφώντας τα καλέσματα της δύσμοιρης Ηχούς... Έτσι και οι Έλληνες κάτοικοι της Σμύρνης, εγκλωβισμένοι οι περισσότεροι στη φανταχτερή τους καθημερινότητα, αγνόησαν, κάποιοι επιδεικτικά ίσως, τις προειδοποιητικές κραυγές για το επερχόμενο κακό του '22, κακό που γράφτηκε με αίμα στα τετράδια της ιστορίας! 

Η «ΓΕΡΣΗ» ολοκληρώνοντας είναι ένα σαγηνευτικό μυθιστόρημα, που σε μεθά με τα νοσταλγικά του αρώματα. Αρώματα που αναδύονται απλόχερα από κάθε χάρτινο πόρο του βιβλίου και δένουν τις στιγμές της ανάγνωσης με όμορφες και παντοτινές αναμνήσεις!

Σας το προτείνω λοιπόν ανεπιφύλακτα!  
Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός. Πρώτο έτος έκδοσης 2017.
Περισσότερες πληροφορίες εδώ.