Ο Βιβλιοπώλης του Σελινούντα του Roberto Vecchioni - Εκδόσεις ΚΡΙΤΙΚΗ

Σχολιάζει η Μαρία Κουλούρη

«Η λέξη δεν είναι ένα αντικείμενο τυχαίο, δεν είναι εμπορεύσιμο αγαθό ή κάποια συμφωνία που φέρνουμε στα μέτρα μας. Είναι εντέλει η ιστορία η ίδια. Η ευφυία που προσαρμόζεται και επινοεί. Είναι το συναίσθημα που δίνει τον τόνο, τον ρυθμό, τη χάρη και την ένταση. Είναι η μορφή και το πρόσωπο της βουβής κατάστασης της καρδιάς. »

Σε ένα χωριό της Σικελίας, οι κάτοικοι έχουν ξεχάσει τη σημασία των λέξεων και έχουν μείνει με στείρα την έκφραση των συναισθημάτων τους. Ένα παράδοξο γεγονός στέρησε τη χαρά να τις κατέχουν. Τις λέξεις που υπήρχαν τις θυμάται μόνο ο Νικολίνο γιατί είχε ένα χάρισμα από μικρός. Απομνημόνευε ολόκληρα αποσπάσματα από κείμενα μόνο με το άκουσμά τους.
Με αφηγητή τον συγγραφέα, ο Νικολίνο μας μιλά για τα γεγονότα που οδήγησαν τον τόπο του στην παράξενη αυτή κατάσταση.
 
Όλα ξεκίνησαν όταν μια μέρα έφτασε στο χωριό τους ένας μυστηριώδης άνθρωπος, αποκρουστικός στην εμφάνιση και απόμακρος με όλους.
Δεν φαίνεται να θέλει τίποτα άλλο παρά μόνο να μετατρέψει ένα μαγαζί σε βιβλιοπωλείο αλλά, όταν το τελειώνει, τι παράξενο! Δεν πουλά τα βιβλία του! Η επιθυμία του είναι να τα διαβάζει στον κόσμο.
Το αποτέλεσμα είναι να κινήσει τις υποψίες των κατοίκων, να διεγείρει τη φαντασία τους και να αναζωπυρώσει τις προκαταλήψεις τους.
Ο Νικολίνο είναι ο μόνος που υποκύπτει στη γοητεία των ακουσμάτων και μαγεύεται από την ομορφιά της γνώσης.  
 Όλοι οι άλλοι αντιδρούν γιατί …
«Το ανεξήγητο και το μοναδικό έρχονται να μας ταρακουνήσουν και να εκδιώξουν τον ύπνο των τακτικών παραχωρητικών μας συνηθειών.»

Η προκατάληψη και ο φόβος για το διαφορετικό,- αλήθεια, πόσο πιο εύκολη είναι η δαιμονοποίηση του αλλιώτικου, από την αντιμετώπισή του! -  κάνει όλους τους κατοίκους να προβούν σε ενέργειες που αποβαίνουν μοιραίες. Οι λέξεις «φεύγουν» και οι κάτοικοι του χωριού ψάχνουν για πρόσκαιρες λύσεις που, κατά κανένα τρόπο δεν αντικαθιστούν την έκφραση των συναισθημάτων τους. 
Έτσι οι άνθρωποι αναγκάζονται να αποδώσουν την απώλεια των λέξεων σε μια επιδημία των φωνητικών χορδών, κλείνονται στη μικρή τους κοινωνία και η επίσημη πολιτεία συστήνει το Ινστιτούτο για την Ενθάρρυνση και την Αποκατάσταση των Εννοιών που βρίσκει μια πρόσκαιρη λύση. Τα συναισθήματα πια εκφράζονται με κινήσεις, με κώδικες που διευκολύνουν απλά την επικοινωνία, όμως με κανένα τρόπο δεν αντικαθιστούν τον πλούτο των λέξεων και των εννοιών, τον πλούτο της γνώσης.

Ο Ρομπέρτο Βεκιόνι στήνει ένα παραβολικό, -εφιαλτικό - παραμύθι σε μια πόλη που έπαψε να υπάρχει αιώνες πριν, τον Σελινούντα. «Ίσως γιατί ο Σελινούντας είναι μια σκηνή στην έρημο, όπου είσαι ή βοσκός ή καμήλα. Δεν είναι το παλάτι της Βαβυλώνας ούτε η βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας.» 
Ο ήρωάς του, ο Νικολίνο, είναι ο εκφραστής της ελευθερίας, ο ζηλευτής της γνώσης και ο υπέρμαχος των βιβλίων που αβίαστα τη δίνουν αρκεί να το θελήσουμε.
Ο Σελινούντας είναι ο τόπος όπου εμείς ζούμε ή εκείνοι οι άλλοι ζουν, ή οι επόμενοι από εμάς θα ζήσουν. Είναι ο τόπος του καθενός. Η ιστορία είναι άχρονη, μπορεί να έγινε κάποτε, ή πριν λίγο, ή να γίνει στο μέλλον. Ο κίνδυνος όμως είναι ορατός. Σε μια σύγχρονη κοινωνία όπου τα πάντα αναπτύσσονται ταχύτατα, όπου οι κινήσεις μας διακρίνονται από το άγχος να προλάβουμε και να αναπτύξουμε μια προκαθορισμένη ταχύτητα που ορίζει τη ζωή μας, οι εκφράσεις των συναισθημάτων μας τείνουν να αντικατασταθούν από ολιγόλογες φράσεις ή από κινήσεις ή από σύμβολα σαν τα emoticons!

Ο βιβλιοπώλης του Σελινούντα είναι ένα βιβλίο ύμνος στα βιβλία, στη σκέψη, στη βούληση και στην ελευθερία.
Σαν αφήγημα, αν το δούμε από τεχνικής άποψης, δεν έχει δομή ή κάποια ιδιαίτερη πλοκή.
Τα αποσπάσματα των βιβλίων όμως που έχουν επιλεχθεί από τον συγγραφέα - βιβλίων που έχουν αφήσει στίγμα βαρύ στη λογοτεχνία - και τα μηνύματα που δίνονται,  κάνουν τον Βιβλιοπώλη του Σελινούντα ένα μικρό λογοτεχνικό στολίδι.

Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κριτική. Πρώτο έτος κυκλοφορίας : 2019

Λίγα λόγια από το οπισθόφυλλο του βιβλίου :

Σε ένα χωριό της Σικελίας, οι άνθρωποι έχουν ξεχάσει τη σημασία των λέξεων. Μόνο ένα αγόρι, ο Νικολίνο, θυμάται, και μπορεί να διηγηθεί τα γεγονότα που οδήγησαν τους κατοίκους του τόπου του σε αυτή την κατάσταση. Το προνόμιο της μνήμης ο Νικολίνο το αποκτά χάρη στη γνωριμία του με τον βιβλιοπώλη που καταφτάνει στην πόλη του. Ο μυστηριώδης αυτός άνθρωπος ανοίγει ένα βιβλιοπωλείο όχι για να πουλάει τα βιβλία του, αλλά για να τα διαβάζει στους άλλους. Οι ντόπιοι δεν βλέπουν με καθόλου καλό μάτι τον ξένο και την ιδιοτροπία του, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να θεωρούν ότι πρόκειται για δαίμονα.
Πεσόα, Σοφοκλής, Τολστόι, Σαπφώ, Σαίξπηρ, Λεοπάρντι, Δάντης, Ρεμπώ, Προυστ, Μπόρχες, Ντοστογιέφσκι είναι μερικοί μόνο από τους συγγραφείς με τη σκέψη των οποίων το αγόρι έρχεται σε επαφή.
Τι γίνεται όμως με τους υπόλοιπους κατοίκους; Και τι οδηγεί τον βιβλιοπώλη να ξεστομίσει τη φράση «Αυτό είναι το τελευταίο μας βράδυ, Νικολίνο»; Το παράξενο παραμύθι που στήνει ο Ρομπέρτο Βεκιόνι είναι μια σύγχρονη παραβολή για τη διαφορετικότητα, τον ρατσισμό και τη δύναμη της φιλομάθειας απέναντι στην άγνοια.
 
 
 
 
 

Ο Roberto Vecchioni (Ρομπέρτο Βεκιόνι) γεννήθηκε στην Καράτε Μπριάντσα της Βόρειας Ιταλίας. Σπούδασε κλασική φιλολογία στο Καθολικό Πανεπιστήμιο του Μιλάνου.
Έχει πλούσιο έργο τόσο στη μουσική όσο και στα γράμματα. Ως τραγουδοποιός έχει αφήσει, για πάνω από μισό αιώνα, το ιδιαίτερο στίγμα του στη μουσική σκηνή της Ιταλίας κερδίζοντας την αγάπη του κοινού. Η πολύχρονη ενασχόλησή του με τις ανθρωπιστικές σπουδές και τη διδασκαλία στη μέση και στην ανώτατη εκπαίδευση αντανακλάται στη μουσική και λογοτεχνική του παραγωγή. Είναι συγγραφέας των βιβλίων Viaggi del tempo immobile (1996), Le parole non le portano le cicogne (2002), Diario di un gatto con gli stivali (2006), Scacco a Dio (2009) και Il mercante di luce(2014).
Ο βιβλιοπώλης του Σελινούντα έχει ήδη μεταφραστεί στη γαλλική και την ισπανική γλώσσα. Στην πλοκή του μυθιστορήματος βασίστηκε το ομώνυμο τραγούδι του Vecchioni «Ιl libraio di Selinunte», που μπορεί να το ακούσετε εδώ :