Αναγνώστης απ' τα γεννοφάσκια μου (σίγουρα γεννήθηκα καθισμένος σταυροπόδι με ένα βιβλίο στο χέρι) αναρωτήθηκα πολλές φορές για το αν υπάρχει διαφορά μεταξύ βιβλιόφιλων και βιβλιοφάγων.
Δύο όροι που η χρήση τους στις μέρες μας είναι σχεδόν ταυτόσημη, μα νομίζω πως στην πραγματικότητα υπάρχουν κάποια ευδιάκριτα όρια ανάμεσά τους. Υπάρχει μια διαφορά, που σίγουρα όλοι θα την έχουμε σκεφτεί και εντοπίσει, μιας και αναβοσβήνει από χιλιόμετρα μακριά με εκείνα τα κιτσάτα φωτάκια που 'χουν οι ταμπέλες των καζίνο στο Βέγκας. Θες όμως από συστολή, θες από φόβο και ανασφάλεια για το σε ποια κατηγορία απ' τις δύο ανήκουμε, αποφεύγουμε να το αναλύσουμε. Στην πραγματικότητα οι βιβλιόφιλοι κι οι βιβλιοφάγοι είναι δύο κατηγορίες αναγνωστών εκ διαμέτρου αντίθετες. Οι βιβλιόφιλοι είναι η κατηγορία των αναγνωστών, που ναι μεν διαβάζουν αρκετά, αλλά επιλέγουν με πολύ προσοχή κι έχοντας αφιερώσει αμέτρητο χρόνο κάθε φορά, τα λογοτεχνικά αναγνώσματα που θα αποτελέσουν το εισιτήριο για ένα όμορφο ταξίδι στον κόσμο των ονείρων και της φαντασίας. Κι αυτό συμβαίνει γιατί, οι βιβλιόφιλοι σαν έμπειροι γαστριμαργικοί γευσιγνώστες, σε κάθε νέο λογοτεχνικό ταξίδι ψάχνουν να βρουν πίσω από τις λέξεις, μία πρωτόγνωρη γεύση, μία γεύση λεπτή, που θα σκορπίσει την απόλαυση σαν πυροτέχνημα στον ουρανίσκο τους και θα τους δημιουργήσει το αίσθημα της αναγνωστικής πληρότητας. Οι βιβλιόφιλοι διαβάζουν ένα βιβλίο σχετικά αργά, γυρνώντας πολλές φορές πίσω σε αποσπάσματα που τους μάγεψαν, για να ξαναζήσουν και να απολαύσουν τα συναισθήματα που τους δημιουργήθηκαν μέσα από κάθε λέξη, κάθε πρόταση, κάθε εικόνα του κειμένου. Πολλοί σημειώνουν τα αγαπημένα τους αποσπάσματα. Αποσπάσματα που άγγιξαν ευαίσθητες χορδές του ψυχισμού τους, ή αποσπάσματα που αποτέλεσαν το έναυσμα για σκέψη και προβληματισμό πάνω σε κάποιο θέμα. Οι βιβλιόφιλοι σαν αναγνώστες ταυτίζονται σε τέτοιο βαθμό με τους ήρωες του βιβλίου που διάβασαν, με αποτέλεσμα να έχουν κάνει κτήμα τους ,κάθε βίωμα τους, και η παρουσία τους, φλόγα που σιγοκαίει, να τους συντροφεύει πάντα. Αντίθετα, οι βιβλιοφάγοι είναι εκείνοι οι αναγνώστες οι λαίμαργοι, που θέλουν να καταπιούν όσα περισσότερα βιβλία μπορούν, ώστε να χορτάσουν την ακόρεστη πείνα τους για μεγάλες ποσότητες βιβλίων, και να μπορούν ύστερα, να καυχηθούν στους φίλους τους. Γεγονός που τους οδηγεί τις περισσότερες φορές, αν όχι όλες, στο να επιλέγουν τα βιβλία που διαβάζουν χωρίς σκέψη, κινούμενοι συνήθως στα “best-sellers” της εποχής, για να συμβαδίζουν με την μόδα. Οι βιβλιοφάγοι θα διαβάσουν το βιβλίο επιπόλαια. Δε σταθούν σε κανένα σημείο του κειμένου. Δεν θα προσπαθήσουν να αναζητήσουν κάποιο βαθύτερο νόημα, που ίσως βρίσκεται κρυμμένο πίσω από τις λέξεις. Δεν θα κάνουν περαιτέρω σκέψεις, δεν θα προβληματιστούν για κάποιο κοινωνικό ίσως θέμα, που θίγει το βιβλίο. Δεν είναι αυτός ο στόχος τους. Η ανάγνωση τους είναι απόλυτα ρηχή. Μοναδικός σκοπός τους, να γεμίσουν κάπως τον ελεύθερο χρόνο τους. Τα συναισθήματα που τους δημιουργούνται κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης είναι εφήμερα και κρατάνε πάντα μέχρι τη στιγμή εκείνη που θα γυρίσουν τη σελίδα που κάπου στη μέση της αναγράφεται η λέξη “ΤΕΛΟΣ”, ενώ η παρουσία των ηρώων θα σβήσει άμεσα, μόλις πιάσουν στα χέρια τους το επόμενο ανάγνωσμα, σαν κάποιος να φύσηξε τη φλόγα της παρουσίας τους, κι εκείνη δίχως καμία αντίσταση να παραδόθηκε αμέσως στα χέρια της λήθης... Έχοντας αποσαφηνίσει κάπως, ίσως και όχι με τον πιο σωστό τρόπο, τις δύο αυτές αντίθετες έννοιες, κοιτώ και ξανακοιτώ τα όσα έγραψα, και πραγματικά προσπαθώ να με κατατάξω κάπου. Είναι βέβαια λιγάκι δύσκολο, μιας και νομίζω πως έχω περάσει κι απ' τις δυο αυτές κατηγορίες αναγνωστών, κατά καιρούς. Κάτι που βρίσκω απόλυτα λογικό, και είμαι βεβαίως πως το διαπιστώνετε και εσείς με τον εαυτό σας, ανακαλώντας αναγνωστικές σας αναμνήσεις... Ωατόσο, το θέμα είναι να καταλάβουμε ποια είναι τα οφέλη του να είσαι βιβλιόφιλος και ποια φυσικά τα μειονεκτήματα του να 'σαι βιβλιοφάγος, ώστε να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε ριζικά την ποιότητα του διαβάσματος μας. Γιάννης Ζ.
0 Comments
|
|