Η άλλη Σταχτοπούτα της Jennifer Donnelly από Εκδόσεις Διόπτρα

Σχολιάζει ο Γιάννης Ζαραμπούκας 

​
Τα παραμύθια αποτελούν σύντομες ιστορίες, πλούσιες σε αλληγορικά στοιχεία, που ακροβατούν μεταξύ του ρεαλιστικού και του φανταστικού κόσμου, ιστορίες που πάντα κλείνουν με μία αξιωματική αρχή. Οι ρίζες τους χάνονται μες στον χρόνο, ενώ ο ρόλος τον οποίο εξυπηρετούν μέσω της εξιστόρησης τους, είναι κυρίως στηρικτικός, ή πιο συγκεκριμένα παρηγορητικός, αφού άλλωστε και αυτή είναι η σημασία της παραμυθίας, λέξη με την οποία συγγενεύουν τα παραμύθια.

Πολλά από τα παραμύθια, τα οποία έχουν γίνει γνωστά στην χώρα μας, παρότι έχουν αλλοιωθεί στο πέρασμα των χρόνων, έχουν καμπυλώσει οι αιχμηρές γωνίες τους, έχει εξασθενήσει η σκληρότητα τους, κι έχει ξεθωριάσει κατά κάποιον τρόπο η σκοτεινή τους ατμόσφαιρα, ώστε να δύναται να εξιστορηθούν σε μικρά παιδιά. Ένα από αυτά τα παραμύθια λοιπόν, είναι και η ΣΤΑΧΤΟΠΟΥΤΑ, πολλές εκδοχές της οποίας έχουν δημοσιευτεί κατά καιρούς, ενώ η ιστορία της έχει εμπνεύσει μία πληθώρα καλλιτεχνών, οι οποίοι στηριζόμενοι στην ιστορία της δημιούργησαν από θεατρικά έργα, και μιούζικαλ, μέχρι και μυθιστορήματα.

Το παραμύθι της Σταχτοπούτας φαίνεται πως στάθηκε η αφορμή, έγινε η πηγή έμπνευσης, για το τελευταίο μυθιστόρημα της Αμερικανίδας συγγραφέως Jennifer Donnelly, γνωστή κυρίως για την τριλογίας της «Το τριανταφυλλάκι», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Διόπτρα, σε μετάφραση της Μαρίας Ρόζας Τραϊκόγλου, με τίτλο «Η ΑΛΛΗ ΣΤΑΧΤΟΠΟΥΤΑ».

Πρόκειται για ένα πρωτότυπο μυθιστόρημα, το οποίο αντιστρέφει τους ρόλους, αφού η συγγραφέας δεν εστιάζει στην Σταχτοπούτα, αλλά στις αδερφές της, και συγκεκριμένα στην Ιζαμπέλ, η οποία αποτελεί την βασική μυθιστορηματική ηρωίδα. Η ιστορία της Donnelly ξεκινά λίγο πριν από το γνωστό σε όλους μας τέλος. Ξεκινά με μία αρκετά σκληρή θα λέγαμε πράξη, η οποία έχει καθαρά συμβολικό χαρακτήρα. Ο πρίγκιπας αναζητεί την κοπέλα με την οποία μοιράστηκε τον χορό στο παλάτι, έχοντας στην κατοχή του, μόνο ένα γυάλινο γοβάκι. Λίγο πριν η Έλλα (η Σταχτοπούτα) το φορέσει και εφαρμόσει τέλεια στο πόδι της, το δοκιμάζει και η Ιζαμπέλ, η οποία σε μία απέλπιδα προσπάθεια να ικανοποιήσει τις επιθυμίες της μητέρας της, και κατ’ επέκταση της κοινωνίας της εποχής, προβαίνει σε μία βάναυση πράξη, πράξη αυτοτραυματισμού, αφού αναγκάζεται να ακρωτηριάσει το πέλμα της, κόβοντας τα δάκτυλα του ποδιού της, για να χωρέσει στο γυάλινο γοβάκι.

Η πράξη αυτή, θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως ο ακρωτηριασμό στον οποίο οδηγούνται οι γυναίκες ανά τους αιώνες, για να χωρούν στα καλούπια και τα πατριαρχικά πρότυπα, που προστάζει η κοινωνία στην οποία ανήκουν. Γυναίκες που αφήνουν πίσω τους τις επιθυμίες του, και τα όνειρα τους, και ζουν μοναχά για την εύρεση ενός άνδρα που θα τους οδηγήσει σε έναν πετυχημένο γάμο, και στη δημιουργία μίας καλής οικογένειας, και καθωσπρέπει ζωής.
Ο ακρωτηριασμός ωστόσο, της Ιζαμπέλ δεν θα επιφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα, αφού το τραύμα στο πόδι της, θα προδώσει την πράξη της. Κι έτσι, τόσο η Ιζαμπέλ, και η Τάβι, η αδερφή της, όσο και η μητέρα τους, θα παραγκωνιστούν. Θα βρεθούν στο περιθώριο και θα αναγκαστούν να ανακαλύψουν την άλλη όψη της ζωής. Θα χρειαστεί να δουλέψουν σκληρά, για να κερδίσουν ένα πιάτο νερουλής σούπας για να χορτάσουν την πείνα τους, κι ένα σωρό από άχυρα για να ξαπλώσουν το κουρασμένο τους κορμί.

Η Ιζαμπέλ αποπροσανατολισμένη από το μίσος και τη ζήλια, με τα οποία γαλουχήθηκε, αλλά και από την σκληρότητα που επιδεικνύει η κοινωνία απέναντι της, όχι μόνο γιατί είναι η άσχημη αδερφή της Σταχτοπούτας, που προσπάθησε να «κλέψει» τη ζωή της, αλλά και γιατί δεν ανταποκρίνεται στα γυναικεία πρότυπα της εποχής. Θα βρεθεί σε αδιέξοδο, από το οποίο θα έχει την ευκαιρία να βγει, μόνο αν ακολουθήσει την προτροπή της Τανακίλ, της νεραϊδοβασίλισσας, και προσπαθήσει να βρει τα χαμένα κομμάτια της σπασμένης της καρδιάς.

Από τη μία στιγμή, στην άλλη, λοιπόν, η Ιζαμπέλ θα βρεθεί μπλεγμένη σε μία νέα περιπέτεια, σε ένα παράλληλο κυνήγι με τον χρόνο και τον θάνατο. Θα καταφέρει άραγε να βγει νικήτρια; Θα καταφέρει να πετάξει από πάνω της το μίσος, τη ζήλια, το θυμό και να συμφιλιωθεί με τον πραγματικό της εαυτό; Θα καταφέρει να ξεγελάσει την τύχη της και να χαράξει μία διαφορετική πορεία από την προδιαγεγραμμένη διαδρομή της μοίρας;

Η Αμερικανίδα συγγραφέας Jennifer Donnelly χρησιμοποιεί επιτυχώς την κλασική ιστορία της Σταχτοπούτας, η οποία αποτελεί την έμπνευση της, για να δημιουργήσει ένα παραβολικό μυθιστόρημα, ένα μυθιστόρημα φαινομενικά ανάλαφρο, μέσα στις σελίδες του οποίου, υπάρχουν πολλά σημεία για να σταθείς, να πάρεις μία ανάσα, και να σκεφτείς όλα όσα θίγει η συγγραφέας με εύληπτο κι ευχάριστο ταυτόχρονα τρόπο.

Η συγγραφέας μέσα απ’ τις ηρωίδες της, ασκεί κριτική στις πατριαρχικές κοινωνίες, που τοποθετούν τις γυναίκες σε καλούπια, στις κοινωνίες που επικρατούν απαρχαιωμένα πρότυπα, και αντιλήψεις για τη γυναίκα και τους ρόλους που είναι ικανή να ασκήσει εντός της. Ειρωνεύεται επίσης, με άμεσο τρόπο, μέσα από τις δύο «άσχημες» για τον περίγυρο τους, κακές αδερφές της Σταχτοπούτας τα κλασικά πρότυπα ομορφιάς, ενώ παράλληλα προσπαθεί να περάσει μηνύματα που σχετίζονται με την κατανόηση της διαφορετικής ομορφιάς, που μπορεί να κρύβει ένας άνθρωπος, και στη συγκεκριμένη περίπτωση μία γυναίκα, η Ιζαμπέλ.

Η Ιζαμπέλ ποτέ της δεν ήταν κλασικά όμορφη. Δεν ήταν ένα κορίτσι που συμβάδιζε με τα πρότυπα της εποχής. Δεν αγαπούσε την οικοκυρική, τις κορδέλες στα μαλλιά, τα γοβάκια, τα φορέματα και τους πρίγκιπες. Η Ιζαμπέλ ήταν αγοροκόριτσο. Λάτρευε να σκαρφαλώνει σε δέντρα, να οργώνει τις πλαγιές κάνοντας ιππασία, με τα μαλλιά της ν’ ανεμίζουν ελεύθερα, να ξιφομαχεί, αλλά και να μαθαίνει τις ιστορίες και τα επιτεύγματα ένδοξων στρατηγών. Έτσι και η Τάβι, η οποία αγαπούσε την άλγεβρα, τη φυσική και γενικότερα τις επιστήμες, στις οποίες έβρισκε καταφύγιο μέσα απ’ την ανάγνωση βιβλίων.

Η συγγραφέας παράλληλα, μέσα απ’ τις σελίδες αυτού του βιβλίου, κοινωνεί ένα σημαντικό μήνυμα για τον άνθρωπο, χρησιμοποιώντας δύο δευτεραγωνιστές, οι οποίοι επηρεάζουν σημαντικά τις επιλογές της Ιζαμπέλ και το μονοπάτι που ακολουθεί στη ζωή. Από την μία, έχουμε την Μοίρα, μία πανούργα γριά με γαμψά νύχια και σταφιδιασμένο πρόσωπο, που έχει κατασκευάσει τον χάρτη ζωής της Ιζαμπέλ, χάρτης που περιλαμβάνει όλα όσα θα συμβούν μέχρι τη στιγμή που θα συναντήσει τον θάνατο, στιγμή που δεν βρίσκεται τόσο μακριά χρονικά, όσα θα πίστευε κανείς, και από την άλλη, έχουμε τον Κλήρο, το αρσενικό πρόσωπο της Τύχης, ο οποίος μπορεί να μην είχε λόγο στην κατασκευή του χάρτη ζωής της Ιζαμπέλ, έχει όμως τη δύναμη να επηρεάσει τις εξελίξεις, και να αλλάξει την πορεία της.

Μέσα από αυτά τα δύο πρόσωπα, την Μοίρα και τον Κλήρο, πρόσωπα με εντελώς συμβολικό χαρακτήρα, αλλά κυρίως μέσα απ’ την ατίθαση και δυναμική Ιζαμπέλ, η συγγραφέας θέλει να αποδείξει πως μία γυναίκα, αλλά και γενικότερα ένας άνθρωπος αν αγωνιστεί, αν παλέψει, κι ας γονατίσει, αν σηκωθεί και συνεχίσει, μπορεί να ξεγελάσει την τύχη του, και να αλλάξει την προδιαγεγραμμένη πορεία της μοίρας του. Αρκεί να προσπαθήσει!

Ολοκληρώνοντας, λοιπόν, η Jennifer Donnelly μέσα από μία αρκετά σκοτεινή και σκληρή εκδοχή του κλασικού παραμυθιού της Σταχτοπούτας, δημιουργεί ένα πρωτότυπο μυθιστόρημα για την αποδοχή και την αγάπη του ατελούς εαυτού μας, κόντρα στις ενοχές που δημιουργούνται από τα "τέλεια" πρότυπα που επιβάλλει η κοινωνία!


Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα. Πρώτο έτος κυκλοφορίας : 2020

Τη φωτογραφία τη δανειστήκαμε από το φωτογραφικό υλικό των εκδόσεων. 

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα : 

Η Jennifer Donnelly είναι συγγραφέας εφτά επιτυχημένων μυθιστορημάτων. Μεγάλωσε στην Πολιτεία της Νέας Υόρκης και φοίτησε στο Πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ, όπου ειδικεύτηκε στην Αγγλική Λογοτεχνία και στην Ευρωπαϊκή Ιστορία. Το τελευταίο της βιβλίο, Η Γέφυρα των Μυστικών, είναι μια ωδή στη γυναικεία ανεξαρτησία και στη δύναμη της θέλησης που διαδραματίζεται με φόντο την Αμερική των αρχών του 20ού αιώνα. Το πρώτο της βιβλίο, το θρυλικό Τριανταφυλλάκι, είναι ένα επικό ιστορικό μυθιστόρημα που εκτυλίσσεται στη Νέα Υόρκη και στο Λονδίνο στα τέλη του 19ου αιώνα.

Βρείτε την Jennifer Donnelly στο Facebook: www.facebook.com/JenWritesBooks
Ακολουθήστε τη στο Twitter: twitter.com/JenWritesBooks