Η ΧΟΡΕΥΤΡΙΑ ΤΟΥ ΙΖΟΥ-ΓΙΑΣΟΥΝΑΡΙ ΚΑΒΑΜΠΑΤΑ

Ο Γιασουνάρι Καβαμπάτα είναι ίσως ένας από τους πιο γνωστούς Ιάπωνες συγγραφείς. Γεννήθηκε το 1899 στην Οσάκα της Ιαπωνία. Η ζωή του φέρθηκε σκληρά αφού σε πολύ μικρή ηλικία χάνει τους γονείς και την αδερφή του. Την κηδεμονία του τότε αναλαμβάνει ο παππούς του, τον οποίο και χάνει σύντομα λόγω κάποιας ασθένειας. Σπούδασε στο Αυτοκρατορικό Πανεπιστήμιο του Τόκιο ιαπωνική και αγγλική λογοτεχνία, από το οποίο αποφοίτησε το 1924. Το πρώτο έργο του, που κυκλοφορεί δημόσια, είναι Η χορεύτρια του Ίζου, ίσως η πιο δημοφιλής του νουβέλα, η οποία δημοσιεύεται στο περιοδικό “Bungei jidai”. Τα πιο γνωστά σε διεθνές επίπεδο μυθιστορήματα του είναι: “Η χώρα του χιονιού” (1956) και το "Χιλιάδες γερανοί" (1959), το οποίο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Το 1968 βραβεύεται με το Νόμπελ Λογοτεχνίας, ενώ στις 16 Απριλίου του 1972 βάζει τέλος στη ζωή του, δύο χρόνια αφότου έχει αυτοκτονήσει ο πολύ καλός του φίλος Γιουκίο Μισίμα.
Τον Γιασουνάρι Καβαμπάτα τον γνώρισα σαν συγγραφέα διαβάζοντας τις ιστορίες μπονζάι που έχει γράψει, οι οποίες κυκλοφορούν σε έναν συγκεντρωτικό τόμο από τις εκδόσεις Πατάκη με τίτλο “Ιστορίες της παλάμης”. Πρόσφατα λοιπόν, έπεσε ξανά στα χέρια μου μία δική του συλλογή διηγημάτων που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ερατώ με τίτλο “Η χορεύτρια του Ίζου” και αποτελείται από πέντε αυτοτελείς ιστορίες, οι οποίες είναι:
Η χορεύτρια του Ίζου,
Ελεγεία,
Θηριοδαμαστής,
Συνάντηση, 
Το φεγγάρι στο νερό.
Αναλυτικότερα:
Στο διήγημα “Η χορεύτρια του Ίζου” ο συγγραφέας, αφηγείται την ιστορία ενός 20χρονου μαθητή λυκείου, που ξεκινά ένα ταξίδι σκοπεύοντας να επισκεφθεί την χερσόνησο του Ίζου. Στο δρόμο θα συναντήσει έναν περιοδεύοντα θίασο και θα ερωτευτεί κεραυνοβόλα την 17χρονη χορεύτρια του θιάσου, με αποτέλεσμα να παρεκκλίνει της πορείας του, να γίνει η σκιά τους και να παραμελήσει τις σχολικές του υποχρεώσεις.
Στο διήγημα “Ελεγεία” ο Καβαμπάτα, μέσα από την οπτική μιας προδομένης γυναίκας, η οποία συντάσσει μία αποστολή με παραλήπτη τον νεκρό εραστή της, εκφράζει τους θρησκευτικούς και μεταφυσικούς του προβληματισμούς σχετικά με τον έρωτα, τον θάνατο, την μετενσάρκωση, παραθέτοντας στον αναγνώστη τη θέση διάφορων θρησκειών, πολιτισμών και φιλοσοφιών σε σχέση με τη μεταθανάτια ζωή. Συγκεκριμένα, ο συγγραφέας αναφέρεται στη θέση του χριστιανισμού, του βουδισμού, καθώς και στη θέση της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας και φιλοσοφίας, αλλά και της ιαπωνικής.
Στο διήγημα “Θηριοδαμαστής”, την πιο σκληρή κατά τη δική μου άποψη από τις πέντε ιστορίες, ο συγγραφέας πραγματεύεται το θέμα της μοναξιάς, μέσα από την παρουσίαση της ζωής ενός άνδρα, ο οποίος υποκαθιστά τη γυναικεία συντροφιά που τόσο του λείπει, με αυτή των ζώων και συγκεκριμένα των πουλιών, φοβούμενος να ρισκάρει το “βόλεμα” του και να ξανά αναζητήσει μία γυναίκα.
Στο διήγημα “Συνάντηση”, ο Καβαμπάτα περιγράφει την τυχαία συνάντηση δύο πρώην εραστών έξω από έναν ναό, όπου γίνεται μία τελετή αφιερωμένη στη μνήμη ενός ποιητή. Στο χώρο γύρω τους είναι διάχυτη η παρουσία των επιπτώσεων του πολέμου, μιας και μόλις έχει λήξει ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, ενώ μέσα από την ματιά του άντρα και την περιπλάνηση του ζευγαριού στους δρόμους της πόλης, ο συγγραφέας δίνει στον αναγνώστη την εικόνα της επόμενης μέρας μετά το πέρας του πολέμου, όπου ο ηττημένος ιαπωνικός λαός προσπαθεί να βρει ξανά τους αλλοτινούς ρυθμούς του.
Τέλος, στο διήγημα “Το φεγγάρι στο νερό”, ο συγγραφέας μας αφηγείται την ιστορία της νεαρής Κυόκο, η οποία ασφυκτιά στον 2ο γάμο της με έναν άντρα κατάλληλο ωστόσο, για τα ιαπωνικά δεδομένα, μα 15 χρόνια μεγαλύτερο της, τον οποίο παντρεύτηκε ύστερα από προτροπή του γαμπρού της, αφού είχε ήδη χάσει τον 1ο της άντρα λόγω ασθένεια. Η εύρεση λοιπόν, ενός μικρού καθρέφτη θα σταθεί η αφορμή για ένα ταξίδι στις αναμνήσεις του παρελθόντος και του 1ου της γάμου, όπου η αρρώστια του συζύγου της και η μετακόμιση της στην εξοχή είχε καλλιεργήσει σε μεγάλο βαθμό την αγάπη μεταξύ του ζευγαριού, η οποία μπορούσε να σταθεί ισάξια απέναντι στον έρωτα.
Μέσα από αυτά τα 5 διηγήματα ο συγγραφέας δεν διστάζει να μιλήσει άμεσα και με διαύγεια στον αναγνώστη, δίχως περιττές φλυαρίες και υποβόσκοντα νοήματα για θέματα που τον απασχολούν όπως είναι ο πόλεμος, η μοναξιά, ο ανεκπλήρωτος έρωτας και η αγάπη.
Συνολικά, το συγκεκριμένο έργο του συγγραφέα αποπνέει έντονα μία μελαγχολία και μια νοσταλγία, ενώ είναι διάσπαρτο με συναισθηματικές αντιθέσεις. Από την μία η αφήγηση μιας ιστορίας ενός ανεκπλήρωτου έρωτα, καθώς κι η τρυφερή ιστορία για την πραγματική αγάπη, κι από την άλλη η σκληρότητα της μοναξιάς και η εικόνα μιας ερειπωμένης πόλης που έχει μόλις βγει από τον πόλεμο...
Κάθε διήγημα του λοιπόν και ένα νέο ταξίδι στον κόσμο των αισθήσεων και των συναισθημάτων.
Διαβάζοντας κανείς τα πέντε διηγήματα που περιέχονται σε αυτό το βιβλίο του Καβαμπάτα, είναι αδύνατον να μην εντοπίσει τη λυρικότητα που διέπει τη γραφή του συγγραφέα, την οποία χρησιμοποιεί ανελλιπώς μέσα στα κείμενα του για να στολίσει κάθε πρόταση και κάθε σελίδα αυτού του βιβλίου. Με λόγο έντονα λυρικό λοιπόν, λόγο καθάριο, άμεσο και άκρως περιγραφικό, ο Καβαμπάτα επιλέγει να διηγηθεί τις ιστορίες του και να εκφράσει τους προβληματισμούς του παίζοντας με τις αισθήσεις και τις εντυπώσεις του αναγνώστη, μέσα από τη χρήση ολοζώντανων εικόνων, εικόνων λιτών και στοχευμένων, εικόνων που αναδύουν έντονες μυρουδιές της ανατολής κι αφήνουν στο στόμα μια γλυκόπικρη γεύση, εικόνων όπου η φύση διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο, εικόνων όπου κυριαρχεί μία ηρεμία κι είναι έντονο το στοιχείο της εποχικότητας και του ζεν, εικόνων τέλος όπου οι ήρωες δείχνουν να ταιριάζουν απόλυτα με το περιβάλλον γύρω τους.
Η χρήση της φύσης σε όλες τις εικόνες σχεδόν που δημιουργεί ο συγγραφέας μα και το γεγονός πως κοινωνεί τις σκέψεις του στον αναγνώστη δίνοντας κάθε φορά μία μικρή γεύση των προβληματισμών του, απορρέουν από την επίδραση που άσκησε πάνω του το ποιητικό είδος χάικου, σύμφωνα με το οποίο ένα φύλλο είναι αρκετό για να περιγράψει κάποιος ολόκληρο το δάσος. 
Είναι εντυπωσιακό το γεγονός πως ο συγκεκριμένος συγγραφέας καταφέρνει να μιλήσει ολοκληρωμένα για τις σκέψεις του μέσα από απλές εικόνες της φύσης, περιγράφοντας στον αναγνώστη για παράδειγμα μία ανθισμένη δαμασκηνιά, αλλά και να κρατήσει σε ισορροπία τα συναισθήματα που του δημιουργεί δίχως η ζυγαριά της ψυχής να γέρνει προς τη μία ή την άλλη μεριά.
Κλείνοντας, για μένα το διάβασμα του συγκεκριμένου βιβλίου ήταν μία απολαυστική αναγνωστική εμπειρία, που με ταξίδεψε σε ήρεμους κόσμους, κόσμους με ανατολίτικες λεπτές μυρουδιές, όπου είχα την τύχη να πλημμυρίσω με αντιφατικές γεύσεις συναισθημάτων και να προβληματιστώ πλάι στον συγγραφέα για θέματα διαχρονικής αξίας.

Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ερατώ.