Η ΜΠΑΛΑΝΤΑ ΤΟΥ ΘΛΙΜΜΕΝΟΥ ΚΑΦΕΝΕΙΟΥ - Carson McCullers - Εκδόσεις Διόπτρα.

Σχολιάζει η Μαρία Κουλούρη 

«Κατ΄αρχάς η αγάπη είναι μια κοινή εμπειρία ανάμεσα σε δύο πρόσωπα – όμως το ότι είναι κοινή εμπειρία δεν σημαίνει πως είναι και παρόμοια εμπειρία για τους δύο εμπλεκόμενους. Yπάρχει ο ερωτευμένος κι ο αγαπημένος, αλλά αυτοί οι δύο έρχονται από άλλη χώρα ο καθένας. Συχνά ο αγαπημένος είναι μονάχα ένα έναυσμα για όλη την αποθηκευμένη αγάπη που υπάρχει αθόρυβη μέσα στον ερωτευμένο για πολύ καιρό. »
Προτίμησα να αρχίσω τον σχολιασμό μου με ένα απόσπασμα από την Μπαλάντα του θλιμμένου καφενείου, την ομότιτλη νουβέλα της Carson McCullers που ακολουθείται από έξι μικρά διηγήματα, στη νέα έκδοση του έργου από τις Εκδόσεις Διόπτρα.
Αναρωτήθηκα βέβαια πώς γίνεται να γράψω  σε δέκα σειρές ό,τι εισέπραξα από αυτό το βιβλίο, χωρίς να πράξω ιεροσυλία προσπερνώντας σημαντικά σημεία του, μόνο αγγίζοντας τον κόσμο των ηρώων της MacCullers  και μάλιστα επιδερμικά;
Πώς να μην αναφερθώ αναλυτικά στην απαράμιλλη δεξιοτεχνία της συγγραφέως όσον αφορά το πλάσιμο των χαρακτήρων, όπως και την επιλογή της στην ανάδειξη εκκεντρικών στοιχείων των ιδιόρρυθμων ηρώων, με κυρίαρχους εκείνους της μπαλάντας του θλιμμένου καφενείου;
Πώς να μην τονίσω τις περιγραφές της μικρής πόλης του νότου, που με εγκλώβισαν μέσα σε υπέροχες εικόνες δοσμένες με τη ανυπέρβλητη δεξιότητα γραφής της συγγραφέως ;
«Ήταν κοντά μεσάνυχτα, μια γλυκιά και ήσυχη απριλιάτικη βραδιά. Ο ουρανός είχε το χρώμα της κυανής ελώδους ίριδας και το φεγγάρι ήταν καθαρό και φωτεινό.
Ήταν από κείνες τις νύχτες που είναι ωραίο ν΄ακούς από μακριά, πέρα στους σκοτεινούς αγρούς, το αργό τραγούδι ενός νέγρου που πάει να βρεθεί με την αγαπημένη του.  »
 
Στην ομότιτλη νουβέλα κυριαρχεί η δεσποινίς Αμέλια, η ιδιοκτήτρια του καφέ, μια ανδρόγυνη  φιγούρα, τεράστια και αλλήθωρη,  ο καμπούρης νάνος Λάιμον που της κλέβει την καρδιά, και ο γοητευτικός πρώην άνδρας της – για μόνο δέκα ημέρες – Μάρβιν που όμως κρύβει τη δυσμορφία του μέσα στην ψυχή του. Ένα ερωτικό τρίγωνο αναπτύσσεται και σημαδεύεται από την ανολοκλήρωτη αγάπη.  
Η ιστορία διαδραματίζεται σε δύο χρόνους. Το «τώρα» και το πριν. Το «τώρα» είναι θλιβερό όπως ο κόσμος της MacCullers, έρημο και μοναχικό. Κυρίως οι ήρωες κινούνται στο «πριν»,  εκεί όπου  «ζωντανεύει» το καφενείο παράλληλα με την άνθιση της παράξενης ηρωίδας και τη δημιουργία του ερωτικού τριγώνου, εκεί όπου η μουσική της μπαλάντας ξεχύνεται όμορφη και γλυκιά ποτισμένη από τον άδολο έρωτα της δεσποινίδας Αμέλια.
 
 
Στο «Wunderking »– βαθιά αυτοβιογραφικό όπως τονίζει στην εισαγωγή του βιβλίου η Βάννα Κατσαρού -, ηρωίδα είναι ένα παιδί θαύμα που ο κόσμος του αναποδογυρίζει. Στον «Τζόκει » ο ήρωας βυθισμένος στη θλίψη μετά τον τραυματισμό του πιο στενού του φίλου, επαναστατεί με τον δικό του τρόπο στην εξουσία. Στο «Η μαντάμ Ζιλένσκι κι ο βασιλιάς της Φινλανδίας» η ηρωίδα για να μπορέσει να σταθεί στα δικά της μάτια καταφεύγει στη μυθοπλασία και στο ψέμα.  Στο «Ο παρεπίδημος»  ο ήρωας  λαχταρά την οικογενειακή θαλπωρή. Το «Ένα οικιακό δίλημμα» θέτει αμείλικτα τα θέματα της αλκοολικής συζύγου και μητέρας. Και τέλος το υπέροχο «Ένα δέντρο, ένας βράχος, ένα σύννεφο» είναι μια ωδή στην αγάπη!
 
Επιγραμματικά θα μπορούσα να πω ότι κυρίαρχα στοιχεία των επτά ιστοριών είναι η οδύνη της ανεκπλήρωτης αγάπης, αλλά και η σπαρακτική αναζήτησή της, η απέραντη θλίψη, η αβάσταχτη μοναξιά, η έλλειψη της οικογενειακής θαλπωρής και της συντροφικότητας, η συντριβή και η αποδοχή-υποταγή των ονείρων, αλλά και η αντίσταση – μεταφορικά πάντα – στην εξουσία (ο Joker).
 
Θα πρέπει να σταθώ ιδιαίτερα στην πολύ προσεγμένη έκδοση με κύρια χαρακτηριστικά την πολύ καλή μετάφραση από τον Μιχάλη Μακρόπουλο και το εξαίρετο εισαγωγικό σημείωμα από τη  Βάννα Κατσαρού.
 
Το προτείνω. Διαβάστε το!
 
 
 

Η ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ
Σε μια πόλη πληκτική, μικρή, ξεκομμένη απ’ όλα τα άλλα μέρη του κόσμου, στέκει γερμένο ένα κτίριο, με τα παντζούρια του κλειστά, καρφωμένα με σανίδες.
Δεν ήταν πάντα έτσι θλιμμένο και ετοιμόρροπο.

Ήταν το καφενείο της δεσποινίδας Αμέλια κι έσφυζε από ζωή. Αυτή είναι η ιστορία της και η ιστορία του εξαδέλφου Λάιμον, που ζούσε μαζί της εκείνον τον καιρό.
Και η ιστορία του πρώην συζύγου της, που γύρισε μια μέρα στην πόλη κι έφερε την καταστροφή…

Η Μπαλάντα του Θλιμμένου Καφενείου, ένα από τα ωραιότερα έργα της Carson McCullers, δημοσιεύεται εδώ μαζί με έξι ακόμα ιστορίες, μεταξύ των οποίων το Wunderkind, το πρώτο διήγημα που εξέδωσε η συγγραφέας.

Ιστορίες για τους αταίριαστους, τους χαμένους αυτού του κόσμου.
Ιστορίες για το άπιαστο όνειρο της αγάπης και το αιώνιο βάσανο της μοναξιάς, ειπωμένες με τη μαεστρία και τη δύναμη μιας από τις πιο σπουδαίες γυναικείες φωνές της αμερικανικής λογοτεχνίας του 20ού αιώνα.

Το βιογραφικό της συγγραφέως 

Η Carson McCullers γεννήθηκε το 1917 στην Τζόρτζια των ΗΠΑ. Το Η Καρδιά Κυνηγάει Μονάχη, το πρώτο της μυθιστόρημα, εκδόθηκε το 1940, όταν ήταν μόλις 23 ετών, και την καθιέρωσε αυτομάτως. Γνώρισε μεγάλη επιτυχία, μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες και το 1968 μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο. Η McCullers εξέδωσε τρία ακόμα μυθιστορήματα και μια συλλογή διηγημάτων, καθώς και πολλά μεμονωμένα διηγήματα και άρθρα. Στα μυθιστορήματά της συχνά αποτυπώνει μικρές πόλεις του αμερικανικού Νότου και πραγματεύεται θέματα όπως η μοναξιά, οι φυλετικές διακρίσεις, η θέση της γυναίκας και η πνευματική απομόνωση. Η McCullers υπέφερε από σοβαρά προβλήματα υγείας σε όλη της τη ζωή. Πέθανε το 1967, σε ηλικία 50 ετών. Θεωρείται μια από τις σπουδαιότερες Αμερικανίδες συγγραφείς του 20ού αιώνα.