ΚΑΘΩΣ ΨΥΧΟΡΡΑΓΩ - ΟΥΙΛΛΙΑΜ ΦΩΚΝΕΡ

Το «Καθώς Ψυχορραγώ», που κυκλοφόρησε το 1930 με τίτλο «As I lay Dying» είναι το πρώτο μυθιστόρημα του Αμερικανού συγγραφέα Ουίλλιαμ Φώκνερ που διαβάζω. Στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος σε μετάφραση του αείμνηστου συγγραφέα-μεταφραστή Μένη Κουμανταρέα. 

Στο βιβλίο αυτό, ο Φώκνερ μας αφηγείται το οδοιπορικό μιας αγροτικής οικογένειας του αμερικανικού Nότου, από την κατασκευή του φέρετρου για την νεκρή σύζυγο-μάνα, μέχρι και την εκπλήρωση της τελευταίας της επιθυμίας, που είναι η μεταφορά της κι η ενταφή της στο γενέθλιο τόπο της, την μεγαλούπολη του Τζέφερσον. 
Ο αναγνώστης γίνεται κοινωνός όλου αυτού το οδοιπορικού, κατά τη διάρκεια του οποίου, η οικογένεια της νεκρής γυναίκας (ο άντρας και τα πέντε της παιδιά) θα συναντήσει αρκετούς ανθρώπους, κάποιοι από τους οποίους θα προσφέρουν τη βοήθεια τους, θα έρθει αντιμέτωπη με φυσικά εμπόδια, εσωτερικές συγκρούσεις, ηθικά διλήμματα, καθώς και διαταραχές των μεταξύ τους σχέσεων, γεγονότα που θα δυσχεράνουν την ομαλή έκβαση του ταξιδιού...

Μέσω της ιστορίας αυτής, ο Φώκνερ χτίζει σταδιακά το ψηφιδωτό του αμερικανικού Νότου, ψηφιδωτό που αναδεικνύει μία κοινωνία φτωχή και μίζερη, μία κοινωνία πατριαρχική κι αρκετά απάνθρωπη όπου επικρατούν οι ταξικές διαφορές κι η έντονη πίστη στο Θεό.

Με πρωτοπρόσωπη αφήγηση, αφήγηση πολυφωνική, που έχει την μορφή εσωτερικού μονόλογου, ο Φώκνερ μας εξιστορεί τις περιπέτειες της οικογένειας μέσα από 15 διαφορετικούς αφηγητές, που περιγράφουν ο καθένας από την δική του σκοπιά τα γεγονότα. Ο συγγραφέας ξετυλίγει άλλοτε με αργούς, κι άλλοτε με πιο γρήγορους ρυθμούς το κουβάρι της ιστορίας, φέρνοντας κάθε φορά στο φως διαφορετικά στοιχεία που συνθέτουν τις προσωπικότητες των ηρώων, οι οποίοι σηκώνουν στην πλάτη τους το βάρος της εκπλήρωσης μιας τελευταίας επιθυμίας που θα τους φέρει συχνά αντιμέτωπους με το δικό τους ΕΓΩ, ενώ παράλληλα πραγματεύεται ζητήματα όπως η αναγκαστική μητρότητα, ο θάνατος, το χρέος, η απόλυτη πίστη στο Θεό, η πατριαρχική κοινωνία κι η αμφισβήτηση της. 

Ο λόγος του Φώκνερ αρκετά απλός, μα καθόλου απλοϊκός, γλαφυρός και γεμάτος ιδιωματισμούς, που ταιριάζουν απόλυτα με το κοινωνικό προφίλ της οικογένειας, διανθισμένος με στοιχεία λυρισμού, ρέει ανεμπόδιστα παρασύροντας τον αναγνώστη σε ένα απολαυστικό ταξίδι στον αμερικανικό Νότο. Το κείμενο του συγγραφέα αν και αρκετά σύνθετο ως προς την μορφή, αφού οι προτάσεις του Φώκνερ είναι πολυδαίδαλες, είναι στρωτό και κατανοητό. Το ύφος του κειμένου ενδοσκοπικό και εξομολογητικό συνάμα, μιας κι αποτελείται από πολλά σημεία όπου κάθε ήρωας εναποθέτει ανοιχτά τις πιο μύχιες σκέψεις του, οι οποίες έρχονται τελικά σε αντίθεση με τα λεγόμενα του, αλλά και με τις πράξεις του, προσδίδει στο έργο αυτό μεγάλο ενδιαφέρον, γιατί ο αναγνώστης έρχεται αντιμέτωπος με τις εσωτερικές συγκρούσεις των ηρώων και την μάχη μεταξύ των θέλω και του καθήκοντος τους, ενώ ταυτόχρονα γνωρίζει τις σκέψεις τους πίσω από κάθε ενέργεια που πράττουν με ή χωρίς τη θέληση τους... 

Προσωπικά, ξεκίνησα το αναγνωστικό αυτό ταξίδι με κάθε επιφύλαξη, διότι στην αρχή του βιβλίου οι τόσες αφηγηματικές φωνές, σε συνδυασμό με την συχνή εναλλαγή τους, μου προκάλεσαν μία μικρή σύγχυση, την οποία κατάφερα τελικά να ξεπεράσω και να συνεχίσω την ανάγνωση του έργου αυτού, το οποίο και απόλαυσα σε μεγάλο βαθμό. Φυσικά σε αυτό βοήθησε ο λιτός, ολοζώντανος, ρέον λόγος του Φώκνερ που δεν μπορεί να μη σε μαγέψει, αφού βέβαια έχεις πρώτα εξοικειωθεί με τον τρόπο γραφής του. 

Το «Καθώς Ψυχορραγώ» λοιπόν, είναι σίγουρα ένα μνημειώδες λογοτέχνημα, ένα λογοτέχνημα ανάγλυφο του αμερικανικού Νότου, την αναγνωστική εμπειρία του οποίου νομίζω πως κάθε αναγνώστης πρέπει να γευτεί!