ΛΙΓΗ ΖΩΗ - HANYA YANAGIHARA

Γράφει ο Γιάννης Ζαραμπούκας.

Τα αναγνωστικά γούστα ποικίλουν. Ένα μυθιστόρημα μπορεί να συγκεντρώνει ταυτόχρονα διθυραμβικές, αλλά και τελείως απαξιωτικές απόψεις. Κάποιοι αναγνώστες μπορεί να μαγευτούν από ένα βιβλίο, να ταξιδέψουν, να καταφέρει ο συγγραφέας μέσα από τα γραφόμενα του να μιλήσει στη ψυχή τους. Αντίθετα, μία άλλη μερίδα αναγνωστών διαβάζοντας το ίδιο βιβλίο μπορεί να κουραστεί, να το βρει φλύαρο, άνοστο και αδιάφορο.

Η αναφερθείσα αυτή κατάσταση επικράτησε από τον πρώτο κιόλας καιρό, που κυκλοφόρησε το πληθωρικό -ως προς το μέγεθος κυρίως- μυθιστόρημα της Αμερικανίδας συγγραφέως Hanya Yanagihara με τίτλο «ΛΙΓΗ ΖΩΗ». Στη χώρα μας, το μυθιστόρημα της Yanagihara βρήκε το δρόμο για τα ράφια των βιβλιοπωλείων και κατ' επέκταση των αναγνωστών μέσα από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο και την μεταφράστρια Μαρία Ξυλούρη.

Έχοντας περάσει σχεδόν ένας χρόνος από τη στιγμή που κυκλοφόρησε στην ελληνική γλώσσα το συγκεκριμένο μυθιστόρημα και βλέποντας πως αποτέλεσε το «μήλο της έριδος» σε πολλές αναγνωστικές συζητήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το «Facebook» και το «Goodreads», καθώς συγκέντρωνε αντικρουόμενα σχόλια κι αντιφατικές αναγνωστικές απόψεις, αποφάσισα να αφιερώσω λίγα από τα χρήματα μου, αλλά και από τον αναγνωστικό μου χρόνο, φέτος το καλοκαίρι, για να γνωρίσω το μυθιστόρημα «ΛΙΓΗ ΖΩΗ», τους ήρωες και τη γραφή της Hanya Yanagihara και είμαι πραγματικά ευτυχής για αυτή μου την απόφαση! Κι αυτό γιατί ανακάλυψα ένα λογοτεχνικό κατ' εμέ διαμάντι, το οποίο θα μείνει παντοτινά χαραγμένο στα κιτάπια της αναγνωστικής μου μνήμης!

Με φόντο τη Νέα Υόρκη του σήμερα, και συγκεκριμένα τη συνοικία του Μανχάταν η Hanya Yanagihara δημιουργεί το δικό της μυθιστορηματικό μικρόκοσμο, μέσα στον οποίο αλληλεπιδρούν οι ήρωες της. Ο αναγνώστης παρακολουθεί μία παρέα τεσσάρων αγοριών, του Μάλκομ, του Τζέι Μπι, του Γουίλεμ και του Τζουντ, που γνωρίστηκαν τυχαία και δέθηκαν άρρηκτα μεταξύ τους με τους δεσμούς μιας δυνατής φιλίας κατά τη διάρκεια των φοιτητικών τους χρόνων, να προσπαθούν να ανεξαρτητοποιηθούν και να χτίσουν την ενήλικη ζωή τους, όπως ακριβώς την έχουν ονειρευτεί! Με υλικά τα φιλόδοξα όνειρα τους και έχοντας ως στήριγμα για τα θεμέλια του οικοδομήματος της ζωής τους το δυνατό αίσθημα της φίλιας τους, οι τέσσερις φίλοι επιδίδονται σε ένα καθημερινό, ξέφρενο και κοπιαστικό αγώνα επιβίωσης, εκπλήρωσης των προσωπικών επιθυμιών και αναγκών, καθώς και σε έναν αγώνα επαγγελματικής ανέλιξης κι επιτυχίας.

Ο αναγνώστης συγχρωτίζεται με τους ήρωες της Yanagihara, γίνεται κοινωνός στιγμών της ζωής τους, ανακαλύπτει άγνωστες πτυχές τους, ενώ μέσα από τα καθημερινά τους βιώματα κατανοεί όσο τουλάχιστον δύναται τμήματα από τον χαρακτήρα και την προσωπικότητα τους. Παρά το πέρασμα όμως των σελίδων και τη συνεχή του τριβή μαζί τους, ο αναγνώστης συναντά ένα απροσπέλαστο  εμπόδιο όσον αναφορά τον Τζουντ και το παρελθόν του!

Ο Τζουντ αποτελεί τον κεντρικό χαρακτήρα του βιβλίου και ως μυθιστορηματικό ήρωα θα μπορούσε κανείς να τον χαρακτηρίσει γοητευτικά αινιγματικό και μυστήριο, αλλά και αρκετά "αρρωστημένο". Ενώ η αφήγηση και το ενδιαφέρον της συγγραφέως είναι επικεντρωμένα γύρω από τη δική του καθημερινότητα, οι πληροφορίες που έχουμε για το παρελθόν του τουλάχιστον στα πρώτα μέρη του βιβλίου είναι ελάχιστες. Αντίθετα, οι προσλαμβάνουσες σχετικά με την παροντική του ζωή είναι πολυάριθμες, γεγονός που διεγείρει το αναγνωστικό ενδιαφέρον και δημιουργεί πολλά ερωτήματα, διότι μπορεί το παρόν και το μέλλον να διέπονται από διαύγεια, το παρελθόν όμως φαντάζει σκοτεινό και ομιχλώδες!

Συγκεκριμένα, έχουμε να κάνουμε με έναν άνθρωπο που αντιμετωπίζει μία σωματική αναπηρία και ταλαιπωρείται από τις μνήμες του παρελθόντος, μνήμες που τον έχουν στοιχειώσει! Ωστόσο, παρά τα προσωπικά του αυτά προβλήματα ο Τζουντ καταφέρνει να πετύχει επαγγελματικά ως δικηγόρος, να αποκτήσει αρκετά χρήματα και να χαίρει της εκτίμησης τόσο των συναδέλφων, όσο και των ανώτερων του!

Σε προσωπικό επίπεδο όμως, ο μυστικοπαθής Τζουντ έχει δημιουργήσει ένα σκληρό κι απρόσιτο κέλυφος, στο εσωτερικό του οποίου έχει κλειδώσει τους φόβους, τις ανασφάλειες, τις σκέψεις, τα συναισθήματα του, καθώς και τα απάνθρωπα παιδικά του βιώματα, τα οποία τον στιγμάτισαν θανάσιμα, με αποτέλεσμα τη διαστρέβλωση της λογικής του, του τρόπου σκέψης και αντιμετώπισης των ανθρώπων και γενικότερα του τρόπου θέασης της ζωής και των διάφορων ζητημάτων, που την αφορούν. Έτσι, ερχόμαστε αντιμέτωποι με έναν άνθρωπο γεμάτο ανασφάλειες, εγκλωβισμένο σε μια ατέρμονη κατάσταση μοναξιάς, που θεωρεί ακράδαντα πως δεν είναι άξιος να γευτεί την αγάπη, την συντροφικότητα, την ευτυχία, άποψη η οποία πολλές φορές τον οδηγεί σε ακραίες συμπεριφορές που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή του, αλλά και στην καλλιέργεια “δεύτερων σκέψεων” που του στερούν τη δυνατότητα να απολαύσει τη ζωή και ουσιαστικά τροφοδοτούν την ήδη αρρωστημένη αυτή κατάσταση, εγκλωβίζοντας τον ίδιο σε έναν φαύλο κύκλο. Μοναδική σανίδα σωτηρίας του από την νοσηρή αυτή κατάσταση η πολύτιμη και χρόνια σχέση φιλίας που έχει συνάψει με τους Μάλκομ, Τζέι Μπι και Γουίλεμ!

Με τον τελευταίο ειδικότερα θα έλθουν ακόμα πιο κοντά, μιας και η έλξη που αισθάνονται ο ένας για τον άλλο είναι αμοιβαία, με αποτέλεσμα να αναπτυχθεί ανάμεσα τους ένα εκρηκτικό ερωτικό συναίσθημα. Έτσι, θα γίνουμε μάρτυρες της σχέσης που θα προσπαθήσουν να οικοδομήσουν οι δύο ήρωες, σχέση η οποία θα δοκιμαστεί τόσο από την συνειδητή επιλογή τους να συγκατοικήσουν, όσο και από μία πληθώρα προβλημάτων -κάποια απ' τα οποία θα δημιουργηθούν και από τους ίδιους-, τα οποία θα ξεφυτρώσουν μπροστά τους συνεχώς. Μέσα όμως από την καθημερινότητα αυτής της σχέσης θα μας δοθεί η ευκαιρία να γνωρίσουμε καλύτερα τον Τζουντ. Η σχέση αυτή θα γίνει η αφορμή για να αρχίσει να πέφτει σιγά-σιγά φως στο σκοτεινό του παρελθόν! Οι αναμνήσεις ενός τραυματικού παρελθόντος θα λάβουν σάρκα και οστά! Σκληρά βιώματα και αποτρόπαιες πράξεις θα λουστούν στο φως της αλήθειας. Οι αποκαλύψεις σοκάρουν. Πέφτουν βαριές στους ώμους κάθε αναγνώστη. Ομολογώ πως υπήρξαν στιγμές που δυσκολευόμουν να συνεχίσω την ανάγνωση γιατί το ψυχικό κόστος ήταν μεγάλο, αλλά η δύναμη της σχέσης εθισμού που έχει χτίσει υποδόρια η συγγραφέας ανάμεσα στον Τζουντ και τον αναγνώστη είναι ακόμη μεγαλύτερη! Ο αναγνώστης θα μείνει άφωνος μπροστά στις σοκαριστικές αυτές αποκαλύψεις, ενώ θα κατανοήσει, άσχετα με το αν θα δικαιολογήσει κάποιες από τις πράξεις του, τη συμπεριφορά του Τζουντ, αλλά και τα ιδιαίτερα στοιχεία που διέπουν τον χαρακτήρα του!

Η συγγραφέας Hanya Yanagihara πετυχαίνει με βεβαιότητα τον σκοπό της! Ο αναγνώστης καταφέρνει να συντονιστεί σε απόλυτο βαθμό στη συχνότητα του πρωταγωνιστή και παρά τις παράλογες φαινομενικά και πολλές φορές νοσηρές του πράξεις να συγκινηθεί μαζί του, να ταυτιστεί, να τον αγαπήσει και να τον συμπονέσει! Ίσως ο χαρακτήρας του Τζουντ αναμοχλεύσει στο μυαλό του κσι μνήμες σχετικές με ήρωες αγαπημένους από κλασικά λογοτεχνικά έργα  όπως ο Όλιβερ Τουίστ, ένας ορφανός και κατατρεγμένος από τη μοίρα επίσης ήρωας! Η Yanagihara καταφέρνει να δημιουργήσει ένα λογοτεχνικό έργο υψηλών προδιαγραφών παρά τις όποιες αδυναμίες του, που κρατά δέσμιο του τον αναγνώστη μέχρι και την τελευταία σελίδα, ανατροφοδοτώντας διαρκώς το ενδιαφέρον και οξύνοντας την περιέργεια του, κάνοντας τον να αψηφίσει τον τεράστιο όγκο του, μιας και το μυθιστόρημα μετρά 890 σελίδες και να απολαύσει το χορταστικό αυτό αναγνωστικό ταξίδι!
​
Ολοκληρώνοντας, λοιπόν, το «ΛΙΓΗ ΖΩΗ» είναι ένα λογοτεχνικό έργο που πραγματικά με συνέθλιψε! Δε γνωρίζω αν έχει μεταφραστικές ατασθαλίες ή λάθη επιμέλειας, όπως πολλοί έχουν αναφέρει. Δε ξέρω αν είναι φλύαρο γιατί έχει αρκετές επαναλήψεις, που βάσει της δικής μου αναγνωστικής άποψης έγιναν σκόπιμα από τη συγγραφέα για να δημιουργήσει μία ασφυκτική και σκληρή συνάμα ατμόσφαιρα, ώστε ο αναγνώστης να επιζητά τη λύτρωση. Γενικότερα, μου είναι αδύνατο να του αποδώσω κάποιον αρνητικό χαρακτηρισμό και να εντοπίσω κάποιο ψεγάδι, γιατί η ιστορία του Τζουντ με άφησε ειλικρινά άναυδο! Κατάφερε να διαπεράσει τη σάρκα μου, να μου προσφέρει μεγάλες συγκινήσεις, να ποτίσει γενναιόδωρα κάθε πόρο της ψυχής μου με συναίσθημα και να χαραχτεί στη μνήμη μου ανεξίτηλα!  

Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο. Πρώτο έτος έκδοσης 2016.
Περισσότερα για το βιβλίο εδώ.