ΟΙ ΚΑΛΟΙ - HANNAH KENT

Γράφει ο Γιάννης Ζαραμπούκας.

Ήταν κάπου στο 2014 όταν κυκλοφόρησε στην Ελλάδα το λογοτεχνικό πρωτόλειο της Αυστραλής συγγραφέως Hannah Kent από τις Εκδόσεις Ίκαρος με τίτλο Έθιμα Ταφής σε μετάφραση της κυρίας Μαρίας Αγγελίδου. Λογοτεχνικό πρωτόλειο το οποίο ταξίδεψε και συνεχίζει να ταξιδεύει ακόμη και σήμερα σε ράφια βιβλιοπωλείων και αγκαλιές αναγνωστών, με απόλυτη επιτυχία! Ένα μυθιστόρημα ατμοσφαιρικό που συνδυάζει την ποιότητα γραφής και το ενδιαφέρον της θεματολογίας του. Μυθιστόρημα που αγαπήθηκε, λατρεύτηκε θα τολμούσα να πω, αλλά και πολυσυζητήθηκε, αποτελώντας μία πολλά υποσχόμενη συγγραφική αρχή!

Μετά τα Έθιμα Ταφής λοιπόν που τα διάβασα κυρίως για να ικανοποιήσω την αναγνωστική μου περιέργεια, μα τελικά ήλθα αντιμέτωπος με ένα μυθιστόρημα που δίχως να θέλω να γίνω υπερβολικός πραγματικά με συγκλόνισε και χαράχτηκε παντοτινά στην αναγνωστική μου μνήμη, συμπόνεσα κι αγάπησα την πρωταγωνίστρια του βιβλίο Άγκνες , ανυπομονούσα για το επόμενο μυθιστόρημα της Kent και την συγγραφική της εξέλιξη.

Στη χώρα μας το δεύτερο μυθιστόρημα της Hannah Kent πάλι εξαιρετικά μεταφρασμένο από την κυρία Αγγελίδου έφτασε στα ράφια των βιβλιοπωλείων στις 4 του Δεκέμβρη με τίτλο ΟΙ ΚΑΛΟΙ. Δίχως δεύτερη σκέψη και δίχως να αναγνώσω το οπισθόφυλλο για να δω περί τίνος πρόκειται έτρεξα στο πλησιέστερο βιβλιοπωλείο, το προμηθεύτηκα και ξεκίνησα αμέσως τη διαδικασία της ανάγνωσης. Διαδικασία η οποία τελείωσε πριν από λίγες μέρες.

Το βιβλίο το διάβασα αρκετά αργά, όχι γιατί δεν με τράβηξε το θέμα του, όχι γιατί δεν βρήκα μέσα στις σελίδες του, τα στοιχεία εκείνα που με έκαναν να αγαπήσω τη γραφή της Kent, αλλά γιατί ήθελα να το απολαύσω στον υπερθετικό βαθμό!

ΟΙ ΚΑΛΟΙ λοιπόν είναι ένα μυθιστόρημα σαγηνευτικό.
Ένα μυθιστόρημα που αν αγάπησες τα Έθιμα Ταφής δεν θα σε αφήσει σίγουρα ασυγκίνητο, αφού η συγγραφέα οικοδομεί μία εφάμιλλη με ‘κείνη των Εθίμων Ταφής αναγνωστική ατμόσφαιρα!

Με φόντο την Ιρλανδία του 1825 και συγκεκριμένα την Κομητεία του Κέρι, η Αυστραλή συγγραφέας δίνει σάρκα και οστά σε μια γοητευτικά σκοτεινή εποχή, όπου οι κέλτικοι μύθοι και θρύλοι, οι παραδόσεις κι οι δεισιδαιμονίες ενός λαού, οι ρίζες του οποίου χάνονται στα βάθη του χρόνου καλά κρατούν κι αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας του. Το άγνωστο, το παράξενο κι ασυνήθιστο για πολλούς, καθώς και το ανεξήγητο γεννούν το φόβο και διατηρούν αναμμένη τη φωτιά της κέλτικης παράδοσης που τείνει να σβήσει.

Όλα ξεκινούν με έναν αναπάντεχο θάνατο. . .

Η Νόρα Λίχι χάνει τον σύζυγο της Μάρτιν κι απομένει μονή με τη φροντίδα του ορφανού από μητέρα εγγονού της, Μίχολ, να την βαραίνει. Θλιμμένη απ’ τον χαμό του συζύγου κι αρκετά κουρασμένη από τις δυσκολίες της αγροτικής ζωής, η Νόρα θα αναζητήσει ένα άτομο επί πληρωμή, με σκοπό να τη βοηθήσει στην ανατροφή του εγγονού της. Ένα παιδί δύσκολο που εμφανίζει σωματική και νοητική αναπηρία. Συγκεκριμένα, ο Μίχολ δεν μπορεί να κινήσει τα άκρα του, τα οποία παρουσιάζουν έντονη σπαστικότητα, ενώ παράλληλα αδυνατεί να μιλήσει και να κατανοήσει τον λόγο των άλλων.

Για τη φροντίδα του, η Νόρα προσλαμβάνει ένα νεαρό κορίτσι για μιάμιση λίρα τη χρονιά, την κοκκινομαλούσα Μαίρη, η οποία αφήνει πίσω της την οικογένεια και τα αδέρφια της. Η Μαίρη αναλαμβάνει εξ’ ολοκλήρου τη φροντίδα του μικρού Μίχολ και παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει δένεται μαζί του. Καλλιεργείται μέσα της ένα βαθύ αίσθημα αγάπης για το μικρό αυτό αγόρι.

Αυτές οι δυσκολίες θα φέρουν τη χήρα στα όρια της. Γεγονός που συνδυαστικά με την πεποίθηση πως η ασθένεια του μικρού Μίχολ σχετίζεται κατά κάποιον τρόπο με την ύπαρξη των Καλών, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται μυθικά πλάσματα, όπως οι νεράιδες  και τα ξωτικά, θα οδηγήσουν τη συντετριμμένη Νόρα στη βοήθεια της Νανς Ρόουτς, μιας γυναίκας υπέργηρης, η οποία όμως έχει τη γνώση και τη δύναμη να θεραπεύει, να εξασκεί την τέχνη της παλιάς μαγείας και να έρχεται σε επαφή με τους Καλούς…

Καθώς οι τρεις αυτές γυναίκες, η Νόρα, η Μαίρη κι η Νανς, θα επιδοθούν σε έναν αγώνα θεραπείας της αρρώστιας του μικρού Μίχολ, θα έρθουν στο φως ιδιαίτερα ήθη, έθιμα, τελετουργίες και πιστεύω, που αποτελούν μέρος της λαϊκής παράδοσης του κέλτικου πολιτισμού. Τα οποία ωστόσο θα αμφισβητηθούν από πολλούς, μιας κι η επιστήμη έχει κάπως προοδεύσει και οι άνθρωποι της κοιλάδας αν και χωρικοί, δίχως μόρφωση έχουν αρχίσει να τα αμφισβητούν ύστερα από άμεση παρέμβαση του κλήρου.

Ο κλοιός στενεύει γύρω τους. Η αμφισβήτηση των όσων ήταν γνωστών μέχρι εκείνη την περίοδο εντείνεται. Θα καταφέρουν να επαναφέρουν το Μίχολ στην μέχρι πρότινος κατάσταση του; 

Η Hannah Kent με τη γνώριμη πια εικονοπλαστική γραφή της καταφέρνει να οικοδομήσει μία ατμόσφαιρα σκοτεινή κι αρκετά παραμυθιακή. Μία ατμόσφαιρα όπου η υφέρπουσα αμφισημία κι ο μυστικισμός κυριαρχούν. Με περίσσεια παραστατικότητα δίνει ζωή σε έναν χαμένο κυριολεκτικά κόσμο, κόσμο που κινούνταν στους δικούς του ρυθμούς, με τους δικούς του κανόνες. Με μία έντονα φολκλορική, με την καλή έννοια της λέξης, διάθεση και την ποιητικότητα που συναντά κανείς στα γραπτά της η Kent βασιζόμενη σε αληθινά γεγονότα, αλλά και σε μία αστείρευτη πηγή έμπνευση που βεβαίως αποτελεί ο κέλτικος πολιτισμός δημιουργεί ένα κοινωνικό μυθιστόρημα που μαγνητίζει και εξάπτει το αναγνωστικό ενδιαφέρον με τη θεματολογίας του.

Η συγγραφέας και σε αυτό το μυθιστόρημα ψυχογραφεί άριστα τις τρεις ηρωίδες της, τη Νόρα, τη Μαίρη και τη Νανς. Ο αγώνας για την αναζήτηση μιας θεραπείας, που θα γιατρέψει τον δύσμοιρο Μίχολ γίνεται η αφορμή για να γίνουμε κοινωνοί στιγμών από την καθημερινότητα των τριών γυναικών. Συναισθήματα και σκέψεις τους, μας δίνονται απλόχερα κι αποτελούν τα λιθαράκια που μας βοηθούν στο να συνθέσουμε την άποψη μας για εκείνες. Παράλληλα, όμως, μας δίνεται για ακόμη μία φορά η ευκαιρία να γνωρίσουμε τη ρουτίνα των ανθρώπων της κοιλάδας! Τα λαογραφικά στοιχεία που γενναιόδωρα δίνονται από τη συγγραφέα δημιουργούν τεράστιο αναγνωστικό ενδιαφέρον! 

Ξεχωριστό ακόμα στοιχείο, το οποίο ασκεί μεγάλη γοητεία στον αναγνώστη είναι η αντιφατικότητα που συναντά κανείς ανάμεσα στους τρεις αυτούς μυθιστορηματικούς χαρακτήρες, που πρωταγωνιστούν! 

Ειδικότερα, έχουμε από τη μία τη γριά Νανς, η οποία πρεσβεύει μία περασμένη εποχή. Μια εποχή απαρχαιομένων αντιλήψεων και δεισιδαιμονιών, όπου το δύσκολα ή και πολλές φορές ακατόρθωτα εξηγήσιμο προκαλούσε φόβο και γεννούσε μία σειρά απόψεων με μυθικές διαστάσεις. Από την άλλη έχουμε τη νεαρή Μαίρη, η οποία ναι μεν έχει ανατραφεί μέσα σε ένα περιβάλλον όπου οι κελτικές παραδόσεις διατηρούνται ακόμα, έχουν όμως ξεθωριάσει κατά κάποιον τρόπο, με αποτέλεσμα να αμφισβητούνται. Και στο κέντρο αυτών η Νόρα Λίχι. 

Μία γυναίκα κατατρεγμένη από τη ζωή, που ο πόνος της απώλειας και οι αυξημένες ευθύνες της καθημερινότητας την έχουν πραγματικά λυγίσει. Μία γυναίκα οι αντοχές της οποίας φυραίνουν επικίνδυνα. Μία γυναίκα που αμφιταλαντεύεται και δοκιμάζεται! Η πίστη της στο Θεό φθείρει. Τα γρανάζια της λογικής της κολλούν. Σταματούν να λειτουργούν. Κι η στροφή της στις κέλτικες παραδόσεις, τη μαγεία και την παλιά γνώση φαντάζει μονόδρομος. Θα αποτελέσουν το αποκούμπι και την παρηγοριά της.

Διαβάζοντας λοιπόν το συγκεκριμένο μυθιστόρημα, ο αναγνώστης θα μαγευτεί από τη γριά Νανς και την κέλτικη παράδοση που κουβαλά στους ώμους. Θα λυπηθεί τη Νόρα για τα δεινά που τη βρήκαν. Ίσως και να δικαιολογήσει κάποιες από τις συμπεριφορές της. Σίγουρα όμως θα αισθανθεί μεγάλη συμπάθεια κι αγάπη για τον Μίχολ, αλλά κυρίως για την τρίτη πρωταγωνίστρια του βιβλίου, τη Μαίρη, η οποία σχεδόν ανυστερόβουλα προσφέρει την αγάπη και τη φροντίδα της στο μικρό αυτό αγόρι!

Ολοκληρώνοντας, λοιπόν, ΟΙ ΚΑΛΟΙ της Hannah Kent είναι ένα μυθιστόρημα που θα ικανοποιήσει πλήρως όλους εκείνους που ξετρελάθηκαν με τα Έθιμα Ταφής! Προσωπικά, δεν ήθελα να τελειώσει η διαδικασία της ανάγνωσης γιατί εκείνη η σκοτεινή εποχή με ενθουσιάζει και προξενεί πάντα το ενδιαφέρον μου! Σίγουρα, η Kent ξέρει να διηγείται ιστορίες, να πλάθει χαρακτήρες με βάθος, να θίγει κοινωνικά ζητήματα του τότε και κατ' επέκταση να εντυπωσιάζει το αναγνωστικό κοινό! 

Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ίκαρος. Πρώτο έτος κυκλοφορίας 2017.
​