ΣΤΟΥΣ ΔΙΚΟΥΣ ΜΑΣ ΚΥΚΛΟΥΣ - ELISABETH HARROWER

Το μυθιστόρημα «Στους δικούς μας κύκλους» της Αυστραλής συγγραφέως Elizabeth Harrower, που κυκλοφόρησε πρόσφατα στη σειρά «Aldina» των εκδόσεων Gutenberg, σε εξαιρετική μετάφραση της ηθοποιού Κερασίας Σαμαρά, αποτελεί μία ευχάριστη αναγνωστική έκπληξη για κάθε αναγνώστη, που θα επιλέξει να ταξιδέψει μέσα απ' τις σελίδες του!​

Αν και γραμμένο το 1968, το μυθιστόρημα τη Harrower κυκλοφορεί για πρώτη φορά το 2014, καταφέρνει να γνωρίσει επιτυχία, αλλά και να αναθερμάνει το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού για τα προηγούμενα έργα της. Στη χώρα μας, έρχεται πέντε ολόκληρα χρόνια μετά την πρώτη του κυκλοφορία, αποτελώντας το έναυσμα για να γνωρίσουμε μία εξαιρετική συγγραφέα.

Το «Στους δικούς μας κύκλους» αποτελεί ένα αμιγώς κοινωνικό μυθιστόρημα, που διακατέχεται από την αύρα των κλασικών λογοτεχνικών έργων. Θα μπορούσε άλλωστε να αποτελεί ένα σύγχρονο κλασικό μυθιστόρημα, αν αναλογιστούμε την εποχή που γράφτηκε. Η αύρα αυτή δεν είναι αποτέλεσμα μόνο της ατμόσφαιρας που δημιουργεί η συγγραφέας, αλλά κυρίως λόγω των διαχρονικών ζητημάτων, που αποτελούν τους θεματικούς πυλώνες, επάνω στους οποίους θεμελιώνεται η πλοκή του έργου, καθώς και η εξέλιξη της.

Η δράση του βιβλίου τοποθετείται χρονολογικά  λίγο μετά τη λήξη του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου , στο Σίδνεϊ της Αυστραλίας, όπου ο αναγνώστης συναντά τη Ζόι και τον Ράσελ, τα παιδιά μιας ευκατάστατης οικογένειας, τα οποία συναναστρέφονται δύο ορφανά αδέρφια, την Άννα και τον Στίβεν. Δύο παντελώς διαφορετικοί κόσμοι έλκονται μεταξύ τους σαν μαγνήτες, αφού παρά τις όποιες διαφορές τους, η Ζόι και ο Ράσελ δέχονται στον κύκλο τους τα δύο ορφανά αδέρφια, τα οποία βρίσκουν πλάι στην οικογένεια των Χάουαρντ το καταφύγιο που αναζητούν, μακριά από την φροντίδα του θείου τους, αλλά και της φοβερά ενοχλημένης συζύγου του.

Η επαφή των τεσσάρων παιδιών θα είναι σχεδόν καθημερινή, γεγονός που αποτελεί την τέλεια αφορμή για να αρχίσουν να έρχονται στο φως οι διαφορές που απαρτίζουν τους δύο αυτούς ταξικούς κόσμους. Από την μία έχουμε τη Ζόι και τον Ράσελ, που ανατρέφονται σε ένα πλούσιο σε υλικά και όχι μόνο περιβάλλον, το οποίο δύναται να τους παρέχει ένα μέλλον γεμάτο με ευκαιρίες σε όλα τα επίπεδα που αφορούν τον άνθρωπο και σχετίζονται με την καθημερινότητα του. Από την άλλη έχουμε την Άννα και τον Στίβεν, το μέλλον των οποίων φαντάζει ήδη προδιαγεγραμμένο. Μεταξύ των τεσσάρων μυθιστορηματικών ηρώων θα αναπτυχθούν άρρηκτοι φιλικοί δεσμοί, οι οποίοι με τον καιρό θα ζυμωθούν και θα μετατραπούν σε δεσμούς άλλου τύπου...

Ο χρόνος κυλά, η ζωή προχωρά, οι ήρωες του βιβλίου μεγαλώνουν, ενηλικιώνονται, παίρνουν αποφάσεις και κάνουν τις δικές τους επιλογές, διαγράφοντας ο καθένας τη δική του πορεία. Η συγγραφέας επιδίδεται σε ένα χρονικό άλμα, και συναντά τους ήρωες της μεσήλικες πια, με τον καθένα να έχει στρώσει τον δρόμο του βάσει των δικών του επιθυμιών, επιλογών και ονείρων. Η πλοκή του έργου, ακολουθεί μία ήρεμη, γραμμική θα λέγαμε πορεία, δίχως ιδιαίτερες εκπλήξεις, αφού η συγγραφέας φιλοτεχνεί ένα μυθιστόρημα, το οποίο δεν βασίζεται στα “plot twists”.

Θα λέγαμε πως η πορεία που ακολουθεί η ζωή του κάθε ήρωα, είναι σχεδόν προδιαγεγραμμένη απ' το πρώτο μέρος του βιβλίου. Εξάλλου, η πλοκή σε αυτό το μυθιστόρημα διαδραματίζει έναν επικουρικό ρόλο, στοχεύοντας στο να προσφέρει στη συγγραφέα το γόνιμο εκείνο έδαφος που χρειάζεται, για να ξεδιπλώσει τους προβληματισμούς της, και να θίξει τα ζητήματα που την απασχολούν. Ζητήματα με χαρακτήρα διαχρονικό, που λίγο ή πολύ, όλους μας έχουν απασχολήσει σε κάποια περίοδο της ζωής μας.

Συγκεκριμένα, η Harrower μέσα απ' τις σελίδες του βιβλίου της, επιχειρεί να θίξει μερικά σημαντικά ζητήματα, όπως η επιρροή που ασκεί το περιβάλλον μες στο οποίο ανατρέφεται κάθε άτομο, στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του, αλλά και στη στάση που ακολουθεί στην μετέπειτα πορεία της ζωής του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού του ζητήματος αποτελεί η Ζόι και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει στην κατανόηση των απόψεων, των πράξεων, και των αποφάσεων ζωής, που λαμβάνουν τα δύο ορφανά αδέρφια, ενώ υπάρχουν φορές κατά τη διάρκεια του έργου, όπου η Ζόι προβληματίζεται έντονα γιατί αδυνατεί να καταλάβει τη συμπεριφορά τους, γεγονός που καταδεικνύει με εύλογο τρόπο, πως οι ταξικές διαφορές, και όσα αυτές συνεπάγονται, δημιουργούν χάσματα και γκρεμίζουν τις γέφυρες επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων.

Η συγγραφέας αναφέρεται επίσης στην τριβή που επιφέρει ο χρόνος στις ανθρώπινες σχέσεις, είτε φιλικές, είτε ερωτικές. Σχέσεις εντός των οποίων οι άνθρωποι ίσως να καταπιέζονται και να βαλτώνουν. Αλλά παραμένουν εκεί, προσπαθώντας να τις συντηρήσουν, άλλοτε από δειλία, κι άλλοτε από τη δύναμη της συνήθειας. Σχέσεις που μεταμορφώνονται με την πάροδο του χρόνου, αλλάζοντας εντελώς μορφή!

Μεγάλο ενδιαφέρον διαβάζοντας κανείς το μυθιστόρημα της Harrower, εντοπίζει στα δίπολα που εμφανίζονται μεταξύ των πρωταγωνιστών. Δίπολα που σχετίζονται με τον τρόπο που αντιλαμβάνονται και αποκωδικοποιούν τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος γύρω τους. Δίπολα που αφορούν τον τρόπο που σκέφτονται, αισθάνονται και διαισθάνονται όσα συμβαίνουν στην καθημερινότητα τους.

Η Harrower λοιπόν, δίχως να πέφτει στην παγίδα του φτηνού και επιφανειακού μελοδραματισμού, με γραφή κελαριστή, έντονα γλαφυρή και προφορική στα σημεία που κρίνεται απαραίτητο, δημιουργεί ένα απλό εκ πρώτης όψεως μυθιστόρημα, πίσω απ' τις λέξεις του οποίου κρύβεται ένα απύθμενο βάθος σκέψεων και συναισθημάτων. Ένα μυθιστόρημα που φέρει εκείνη την γλυκιά μελαγχολία των κλασικών αναγνωσμάτων, αναγνωσμάτων που καταφέρνουν να αγγίξουν κάθε αναγνώστη.

Προσωπικά, το «Στους δικούς μας κύκλους» ήταν ένα μυθιστόρημα που απόλαυσα απ' την πρώτη μέχρι και την τελευταία του σελίδα. Ήταν ένα ανάγνωσμα που με άγγιξε βαθιά και χαράχτηκε μέσα μου, όπως αντίστοιχα συνέβη με το «Καραβοφάναρο στο μαύρο νερό» και τον «Στόουνερ», που κυκλοφορούν στην ίδια σειρά! Αυτό πιστεύω ότι συνέβη, γιατί στους μυθιστορηματικούς χαρακτήρες, που μαεστρία σκιαγραφεί η συγγραφέας, κατάφερα να βρω κομμάτια μου. Κομμάτια της δικής μου προσωπικότητας και κοσμοθεωρίας. Κομμάτια με τα οποία ταυτίστηκα σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό.

Ολοκληρώνοντας, αξίζει κανείς να αφιερώσει τον αναγνωστικό του χρόνο και να ταξιδέψει μέσα απ' την απολαυστική γραφή της Harrower, ακολουθώντας μία πορεία, που αναπόδραστα θα τον οδηγήσει σε μία συνάντηση με τον ίδιο του τον εαυτό.